Naar een Landelijke vereniging van trouwambtenaren?!
Dit is een artikel uit het vaktijdschrift “Burgerzaken en recht”
Hoe zijn trouwambtenaren georganiseerd? En waartoe?
In Drenthe is er al vele jaren 
een provinciale vereniging van trouwambtenaren die bijscholing opzet, voorlichting over het beroep geeft en de professionalisering van de aangesloten Babsen bevordert. Deze vereniging heeft veel goodwill bij de Drentse gemeenten opgebouwd. In Groningen is een zelfde soort vereniging enkele jaren geleden opgericht evenals in Zuid-Holland. In Noord-Holland is een vereniging actief met de naam Matrimonium: niet direct om de belangen van de trouwambtenaar te behartigen, maar om kwaliteit te verbeteren, d.w.z. het in stand houden en verbeteren van de professionaliteit, vakkundigheid van de trouwambtenaar en een netwerk om informatie te delen. In andere provincies komen trouwambtenaren zo nu en dan in collegiale groepen bijeen, daaruit zijn nog geen verenigingen ontstaan. Wel wordt door deze bijeenkomsten het beroep van trouwambtenaar (Buitengewoon Ambtenaar Burgerlijke Stand) gepromoot en de kwaliteit van de beroepsuitoefening verbeterd.
Waarom een landelijke vereniging ?
Uitgangspunt is dat de functie van Babs een professionele functie is en geen erebaantje. Door een burger voor één dag door het gemeentebestuur tot trouwambtenaar te benoemen en dan een huwelijk mag voltrekken! Bruidsparen verdienen beter. Trouwambtenaren opereren zelfstandig. Een trouwambtenaar is wat dat betreft een echte einzelgänger. Hij is en blijft tot nu toe min of meer een buitenstaander in de beleving van veel gemeenteambtenaren. Het gevolg is dat de
trouwambtenaar alles zelfstandig moet zien te realiseren en dat blijkt gewoon een onmogelijke taak. Als je iets in een gemeente wilt bereiken, zul je eerst met alle trouwambtenaren van die gemeente op één lijn moeten komen. Alle neuzen dezelfde kant op, anders is het vergeefse moeite. En zo zouden de trouwambtenaren zich ook verder moeten organiseren. Een organisatie van trouwambtenaren steunt op 2 pijlers: professionalisering en belangenbehartiging. De ene trouwambtenaar voelt zich meer tot de professionalisering aangetrokken en de andere meer tot de belangenbehartiging. Het werken aan verbetering van kwaliteit en versterking van de rechtspositie ligt niet zo ver uit elkaar en heeft alles met elkaar te maken. Een landelijke vereniging voor trouwambtenaren moet daarom
a. beroepseisen formuleren zodat de kwaliteit van de functie is gegarandeerd en
b. passende honorering nastreven die voor alle trouwambtenaren geldt.
Professionalisering
Kunnen we gezamenlijk een protocol (of standaard) maken voor wat een professionele huwelijksvoltrekking minimaal moet inhouden? Zowel wat de wet als wat het ritueel betreft. Dan hebben we als trouwambtenaren iets in handen voor onze professionele ontwikkeling en (in een later stadium) voor onze belangenbehartiging. Daarnaast moeten we via cursussen de kennis van trouwambtenaren op peil te houden en de kwaliteit van de beroepsuitoefening verbeteren. Op dit moment moeten ze maar zien hoe ze aan die kennis komen. Waarschijnlijk gaat de Gemeentelijke Basis Administratie drastisch gewijzigd worden. Mogelijk worden nieuwe taken aan de functie van trouwambtenaar toegevoegd.
Belangenbehartiging
Voor zover er thans gemeenten zijn die een rechtspositieregeling voor trouwambtenaren hebben, zijn deze regelingen per gemeente verschillend. Om inzicht te krijgen of er wel of niet een rechtspositieregeling voor trouwambtenaren in een gemeente bestaat, aan welke rang en functiejaar de honorering is gekoppeld, hoeveel uur er voor een huwelijk staat, of er wel of geen onkostenvergoedingen gegeven worden enz., enz., is de behoefte aan een centraal punt waar dit alles wordt vastgelegd van groot belang. De 
rechtspositieregeling van Amsterdam is tot nu toe veruit de beste regeling. Wil je dat ook bespreekbaar maken met de VNG, (werkgeversvereniging) dan zul je daarvoor een erkend orgaan moeten hebben. Ergo, een landelijke vereniging die daarmee aan de slag gaat. Dat geldt ook voor het wel of niet mogen aftrekken van gemaakte onkosten bij de opgave van de inkomstenbelasting, die qualitate qua verbonden zijn aan de uitoefening van de functie. Het blijkt dat daar geen eensluidend standpunt over wordt ingenomen. Bij het ene belastingkantoor mag het wel en bij het andere belastingkantoor mag het niet. Dat kan natuurlijk niet. Daarvoor dient een landelijk standpunt te worden ingenomen en vastgelegd te worden, zodat dit landelijk kan worden toegepast.
Hoe maken we een aanloop naar een landelijke organisatie van trouwambtenaren?
De 3 centrale taken voor een landelijke vereniging zijn:
- formuleren van beroepseisen,
- vertegenwoordiging naar NVVB/VNG,
- belangenbehartiging tbv de provinciale/regionale/stedelijke verenigingen.
Hoe kunnen trouwambtenaren en Absen daarbij met elkaar optrekken? (De belangen lopen niet parallel.) Welke rol kan de NVVB hierin spelen? En de VNG? En welke invloed willen de bestaande verenigingen van trouwambtenaren hebben? Aan de oprichting van een dergelijke vereniging zijn natuurlijk kosten verbonden. Wellicht kan hiervoor eenmalig een beroep worden gedaan op een overheidssubsidie. Het oprichten van een koepelvereniging van provinciale/regionale/stedelijke verenigingen heeft waarschijnlijk de meeste kans van slagen als de NVVB het voortouw zou nemen. Een begin is er al nu het vakblad van de NVVB kolommen beschikbaar stelt aan de regionale verenigingen van trouwambtenaren en hun leden!
Hans Gerhards, trouwambtenaar, Purmerend